Begrippen­lijst

1873
Op 1 juli 1863 werd de slavernij formeel afgeschaft in Suriname en op de zes eilanden in het Caribisch gebied (Aruba, Bonaire, Curaçao, Saba, Sint Eustatius Sint Maarten). Het was geen echte bevrijding. De mensen werden verplicht nog tien jaar door te werken op de plantages. Dit ter compensatie aan de plantagehouders, die inkomensverlies zouden lijden. Dit werd staatstoezicht genoemd door de Nederlandse regering. In 1873 was de afschaffing van de slavernij pas ‘voltooid’. Nog 10 jaar doorwerken na de afschaffing van de slavernij.

Achtergestelde wijken
Wij spreken van achtergestelde wijken, omdat de (meeste) bewoners zich bevinden in een kwetsbare social-economische ongelijkheid. De achterstand van de buurten/wijken en of de mensen die hier wonen heeft een historische achtergrond op basis van structurele sociale en economische achterstelling. Dit zegt niets over de kracht of weerstand van de groepen die er wonen, maar meer over de ongelijke samenleving.

Affiniteit met de doelgroep
Met name, maar niet uitsluitend op leidinggevend niveau moet de uitvoering van dit manifest liggen bij organisaties, partijen en individuen die aantoonbare kennis hebben over de problematiek en op het dossier en die betrokken zijn bij de doelgroep en het onderwerp.

Afro-Caribisch
Personen van Afrikaanse afkomst uit het Caribisch gebied:

Amerikaanse Maagdeneilanden, Anguilla, Antigua en Barbuda, Aruba, Bahama’s, Barbados, Bonaire, Britse Maagdeneilanden, Cuba, Curaçao, Dominica, Dominicaanse Republiek, Grenada, Guadeloupe, Haïti, Jamaica, Kaaimaneilanden, Martinique, Montserrat, Navassa, Puerto Rico, Saba, Saint-Barthélemy, Saint Kitts en Nevis, Saint Lucia, Saint Vincent en de Grenadines, Sint Eustatius, Sint Maarten, Trinidad en Tobago, Turks- en Caicoseilanden, net als overwegend Zwarte gemeenschappen aan de Caribische Zee in bijvoorbeeld Costa Rica en Panama. De drie Guyana’s grenzen niet aan de Caribische Zee, maar worden historisch, cultureel, taalkundig en sociaal-economisch wel tot de Caribische regio gerekend. Dus: Zwarte mensen uit Frans-Guyana, Guyana en Suriname zijn ook Afro-Caribisch.

Afro-Nederlander
Mensen van (gedeeltelijk) Afrikaanse afkomst die inwoners zijn van Nederland.

Afrofobie
Een specifieke vorm van racisme die mensen van Afrikaanse herkomst ontmenselijkt en ze hun waardigheid ontneemt. Wij gebruiken de term ‘anti-zwart racisme’, omdat ‘fobie’ impliceert dat het om een bepaalde angst gaat—terwijl het gaat om structuren die ongelijkheid reproduceren. Het manifesteert zich op verschillende manieren, van alledaags racisme en etnisch profileren tot systematisch geweld, online haatzaaierij en racistische tradities.

Alledaags racisme
Het structureel racisme dat etnische groepen meemaken in de alledaagse omgang met mensen buiten hun etnische groep.

Antidiscriminatievoorzieningen
Op 20 augustus 1983 stak skinhead Nico B. in Amsterdam de vijftienjarige Antilliaanse Kerwin (Lucas) Duinmeijer dood. Twee maanden later ging in Rotterdam RADAR, het eerste officiële bureau voor racismebestrijding, van start.

“Iedere gemeente is wettelijk verplicht om een laagdrempelige en onafhankelijke voorziening in te stellen, waar burgers terecht kunnen met klachten over discriminatie. Zo’n gemeentelijke antidiscriminatievoorziening (kortweg: antidiscriminatiebureau) heeft tot taak om personen die een klacht hebben over discriminatie onafhankelijk advies en ondersteuning te verlenen bij de afwikkeling van die klacht. Verder hebben de antidiscriminatiebureaus tot taak om die klachten te registreren, zodat de overheid weet wat er speelt op het gebied van discriminatie.”

Lees hier meer

Anti-racisme golf (eerste en tweede)
De eerste anti-racisme golf in Nederland vond plaats vanaf de jaren ‘80 tot begin jaren ‘90 van de vorige eeuw. Toen vonden protesten plaats, publieke debatten en andere initiatieven. Duizenden mensen gingen de straat op om hun stem te laten horen voor een nationale aanpak tegen racisme. De antidiscriminatievoorzieningen, ook wel bekend als antidiscriminatiebureaus, zijn voorbeelden van staats-initiatieven die voortkomen uit de eerste anti-racisme golf.

De afgelopen tien jaar hebben wij onverschrokken met verschillende middelen aandacht geëist voor Institutioneel racisme en de manifestatie hiervan in Nederland. In tien jaar tijd is onze beweging uitgegroeid tot een nationale beweging, die regelmatig een internationaal publiek bereikt. Deze beweging, die in 2011 in gang werd gezet met de ‘Zwarte Piet is Racisme’-campagne, noemt men ook wel de tweede antiracisme-golf in Nederland. Organisaties en actiegroepen die geassocieerd worden met deze golf zijn o.a. Stichting Nederland Wordt Beter, Zwarte Piet is Racisme-campagne & Kick Out Zwarte Piet, Controle Alt Delete, The Black Archives, Black Queer & Trans Resistance Nederland, Comité 21 maart, Zwarte Piet Niet en S.P.E.A.K.

Anti-racistisch
“In een institutioneel racistische samenleving is het niet voldoende om niet racistisch te zijn. Je moet anti-racistisch zijn.” – Angela Davis.

Anti-Zwart Racisme
Anti-zwart racisme is een systeem van dominantie dat institutionele uitsluiting en/of structurele ongelijke behandeling veroorzaakt en in stand houdt van (vermeende) Afro-Nederlandse individuen, groepen, eigendommen, instellingen, instituties en/of religieuze voorzieningen.

De institutionele vorm vindt plaats binnen (overheids)organisaties en sectoren als het onderwijs, de arbeidsmarkt, de woningmarkt, de belastingdienst en wetshandhavende organisaties zoals de politie en Koninklijke Marechaussee.

Anti-zwart racisme komt ook tot uiting middels (fysieke, verbale en psychologische) daden van geweld, intimidatie en bedreiging. Sommigen organisaties spreken van afrofobie. Wij gebruiken de term anti-zwart racisme omdat deze passender is. ‘Fobie’ impliceert immers dat het om een bepaalde angst of mentale aandoening gaat—terwijl het probleem ligt in de structuren die ongelijkheid veroorzaken, in stand houden en reproduceren.

Black Lives Matter
#BlackLivesMatter is een internationale beweging die ontstaan is als reactie op politiegeweld tegen Afro-Amerikanen. De beweging begon in 2013 als reactie op de vrijspraak van George Zimmerman, de moordenaar van de zwarte 17-jarige Trayvon Martin. Black Lives Matter staat bekend om het verzet tegen alle vormen van geweld tegen Zwarte mensen zoals etnisch profileren, politiegeweld en over bestraffing in het rechtssysteem. Black Lives Matter is een ideologische en politieke interventie in een wereld waar Zwarte levens systematisch en opzettelijk het doelwit zijn van haat, geweld en vernietiging. Het is een bevestiging van de menselijkheid van Zwarte mensen, de bijdragen van Zwarte mensen aan onze samenleving, en de veerkracht van Zwarte mensen die standaard leven in een systeem van onderdrukking. Klik voor meer informatie.

Biologisch racisme
De eerste vormen van racisme waarin er op basis van pseudo-wetenschappelijke argumenten werd gesteld dat bepaalde ‘rassen’ genetisch ofwel van nature minderwaardig waren. Bijvoorbeeld: het promoten van het idee dat intelligentie voorbehouden is aan bepaalde ‘rassen’. Witte mensen werden als de hoogste biologische en evolutionaire vorm van de mens aangemerkt, daarna Arabieren, Japanners en Chinezen. Op de laagste trede bevonden zich inheemse volken en Zwarte mensen omdat zij dichter bij de apen zouden staan en daardoor minder intelligent zouden zijn.

Cisgender
Een term voor mensen wiens genderidentiteit overeenkomt met hun geboortegeslacht en die zich daar prettig bij voelen.

Community-stage
In steden en (kwetsbare) buurten waar veel Zwarte mensen en mensen van kleur wonen, komt politiegeweld en etnisch profileren veelvuldig voor. Om dit tegen te gaan dienen, naast een nieuw normatief kader, wetshandhavers zich te verdiepen in de lokale mensen, cultuur en de geschiedenis/DNA van de wijk. Om tot gelijke behandeling en de handhaving van Artikel 1 van de Grondwet te komen is het belangrijk dat wetshandhavers die veiligheid moeten bieden goed voorbereid zijn. Er dient geïnvesteerd te worden in sociaal culturele-/religieuze sensitiviteit-opleidingen en -trainingen.

Cultureel racisme
Een vorm van racisme waarin men niet spreekt over ‘ras’ maar over ‘etnische minderheden’ die een minderwaardige cultuur zouden hebben. Cultuur wordt hierbij ‘geracialiseerd’. Dat wil zeggen dat cultuur, wat eigenlijk dynamisch is, als onveranderbaar wordt gezien. De dominante cultuur wordt als onverenigbaar gepresenteerd ten opzichte van de “andere” cultuur. Bijvoorbeeld: de “westerse” normen en waarden en cultuur, worden als superieur of beter gezien dan de “islamitische cultuur”.

Discriminatie
Discriminatie is het anders behandelen, achterstellen of uitstellen van mensen op basis van persoonlijke kenmerken. Deze kenmerken worden discriminatiegronden genoemd. De wetgeving voor gelijke behandeling beschermt de volgende persoonskenmerken, op basis waarvan discriminatie verboden is:

• Godsdienst/levensovertuiging
• Politieke gezindheid
• Ras
• Geslacht
• Nationaliteit
• Seksuele oriëntatie/geaardheid
• Burgerlijke staat
• Geestelijke/lichamelijke uitdaging of chronische ziekte
• Leeftijd
• Arbeidsduur (voltijd of deeltijd)
• Soort contract (vast of tijdelijk arbeidscontract)

Differentiatie (onderwijs)
Leerlingen hebben verschillende niveaus en onderwijsbehoeften. De thuissituatie en de omgeving waarin leerlingen opgroeien, verschillen vaak en kunnen bepalend zijn voor het onderwijsniveau en schoolsucces van leerlingen. Het onderwijs en de leerkrachten moeten zich aanpassen aan de (sociale/culturele/etnische) verschillen tussen leerlingen in de klas. Daarnaast moeten leerkrachten variëren in de instructiewijze en instructietijd, om aansluiting te vinden met alle leerlingen en het beste uit de gehele klas te halen.

Dehumanisatie
Het proces waarbij de menselijkheid van een persoon of groep wordt ontkend.

Dekolonisatie, mentale (Decolonizing the Mind)
Dekolonisatie is een term voor het historische bevrijdingsproces waarbij de bevolking van de voormalige kolonies haar onafhankelijkheid afdwong van kolonisatoren. Kolonialisme was een systeem dat niet alleen economische en politieke overheersing omvatte. Een essentieel onderdeel van kolonialisme was de mentale overheersing en indoctrinatie. Onderwerpen werden aangeleerd om de ideologie van racisme te omarmen en daarmee in de superioriteit van witheid en hun eigen inferioriteit te geloven. Mentale dekolonisatie omvat het terugdraaien van de mentale kolonisering. Oftewel het bevrijden van onderdrukkende ideeën. Dekolonisering moet ook plaatsvinden in de wijze waarop informatie verstrekt wordt, schoonheidsidealen, etc.

Diversiteit en inclusiviteit
Diversiteit gaat over alle mogelijke aspecten waarop mensen van elkaar (kunnen) verschillen waarbij het gaat om zowel zichtbare verschillen als geslacht, etniciteit, leeftijd en fysieke uitdagingen, als onzichtbare verschillen zoals karakter, persoonlijkheid, kwaliteiten, competenties en mentale uitdagingen.

Inclusie gaat over de mate waarin diversiteit als kwaliteit in de samenleving, organisatie en mens ingezet en geborgd wordt om deze te verbeteren. Een belangrijke voorwaarde hierbij is dat er continue gewerkt wordt aan een hoge mate van identiteit, verbondenheid en veiligheid. Oftewel de mate waarin iedereen de veiligheid en ruimte voelt om zichzelf te zijn, evenredig gewaardeerd wordt en toegang heeft tot dezelfde mogelijkheden.

Inclusiviteit en diversiteit werken alleen binnen een gezonde omgeving en wanneer bedrijven een goed werkend anti-discriminatiebeleid hebben, dat bekend is onder de werknemers en waaraan gevolgen zijn verbonden wanneer het niet wordt nageleefd. Inclusiviteit moet meetbaar zijn.

Dutch Racism
Het racisme in Nederland manifesteert zich op een manier dat zich kenmerkt door ontkenning en een beeld waarin verondersteld wordt dat Nederland een onschuldige, tolerante, liberale en kleurenblinde samenleving is. Structurele ongelijkheid leidt echter tot segregatie en aanzienlijke verschillen in de sociaaleconomische posities tussen witte Nederlanders en Nederlanders met een migrantenachtergrond.

Eurocentrisme
Dit is het, al dan niet bewust, benadrukken van westerse ideeën, theorieën, normen en waarden en deze centraal stellen zonder (h)erkenning van andere samenlevingen.

Het gaat om een dominante vorm van racisme waarbij de westerse witte samenleving, inclusief Europa en Noord-Amerika, met haar normen en waarden centraal staan in het wereldbeeld. Eurocentrisme benadrukt de zogenaamde superioriteit van westerse normen en waarden ten opzichte van andere samenlevingen.

Etnisch profileren
De officiële definitie is: “het gebruik door van criteria of overwegingen omtrent ‘ras’, huidskleur, etniciteit, nationaliteit, taal en religie bij opsporing en rechtshandhaving terwijl daarvoor geen objectieve rechtvaardiging bestaat.” Simpeler gezegd vindt etnisch profileren plaats als wetshandhavers uitgaan van uiterlijke kenmerken in plaats van verdacht gedrag. Etnisch profileren is een vorm van institutioneel racisme omdat het een gevolg is van beleid en instructies. Er wordt gewerkt met (geautomatiseerde) risicoprofielen waarbij etniciteit onderdeel uitmaakt van het risicoprofiel.

Gelijkwaardigheid
Het basisprincipe dat mensen, ondanks onderlinge verschillen, van gelijke waarde zijn.

Gentrificatie
Het proces van opwaardering van een buurt op sociaal, cultureel en economisch gebied. Hierdoor worden kapitaalkrachtige nieuwe bewoners en gebruikers aangetrokken. De huizen worden duurder met als gevolg verdrijving van minder kapitaalkrachtige mensen uit de buurt.

Gemeenschappen van kleur
Met gemeenschappen van kleur bedoelen we gemeenschappen waarbinnen de meerderheid zichzelf ziet als ‘persoon van kleur’ of als ‘persoon van kleur’ wordt geïdentificeerd. In het Zwart Manifest onderscheiden we de Zwarte gemeenschap van gemeenschappen van kleur.

Geroofde kunst / Koloniale kunst
Tijdens de koloniale onderdrukking van landen roofde Nederland kunstvoorwerpen uit de bezette gebieden. Kunst dat sindsdien in beheer is en blijft van Nederland noemen we roofkunst. Nederland moet de kunstvoorwerpen uit (voormalige) gekoloniseerde landen teruggeven aan de rechtmatige eigenaren/landen.

Imperialisme
Landen breiden hun macht uit door nieuwe gebieden te veroveren en andere volken te overheersen.

Interculturele competenties
Interculturele competenties maken het mogelijk om bij een ander sociale/culturele/religieuze waarden, gedragingen en opvattingen waar te nemen die anders zijn dan die van jouzelf. Dit is dus het besef dat jouw eigen waarden, normen, ideeën en gedragspatronen cultureel bepaald zijn en dat deze niet vanzelfsprekend gedeeld worden of even belangrijk gevonden worden door mensen uit andere sociaal-culturele of -economische milieus.

Interculturele sensitiviteit
Een persoon wordt als intercultureel sensitief aangemerkt wanneer de persoon niet alleen in staat is om vanuit eigen referentiekader een cultuur te bekijken, maar ook door die van een ander. Niet alleen vindt verplaatsing in gedachte plaats, maar ook in gedrag.

Interculturele zorg
Onder interculturele zorg verstaan wij de aandacht die er moet zijn voor de leefwereld, taal, geschiedenis, cultuur en afkomst van Zwarte mensen en personen van kleur en de verschillen tussen en binnen die gemeenschappen.

Institutioneel racisme
Institutioneel racisme is een systeem van dominantie dat institutionele uitsluiting en/of structurele ongelijke behandeling veroorzaakt en in stand houdt van individuen, groepen, eigendommen, instellingen, instituties, hun geloofsleer en/of (religieuze) voorzieningen op basis van ras, huidskleur, etniciteit, cultuur, land van herkomst, nationaliteit, religie en/of levensbeschouwing. De institutionele vorm vindt plaats binnen (overheids)organisaties en sectoren als het onderwijs, de arbeidsmarkt, de woningmarkt, de belastingdienst en wetshandhavende organisaties zoals de politie en Koninklijke Marechaussee. Het komt ook tot uiting middels (fysieke, verbale en psychologische) daden van geweld, intimidatie en bedreiging. Een voorbeeld hiervan is de bekladding van het pand van The Black Archives. Muurschilderingen van Surinaamse helden werden wit geverfd en op de deur werden stickers geplakt met de tekst ‘roetveegpiet is genocide’.

Intersectionaliteit
Het erkennen dat mensen meerdere identiteiten hebben, waardoor personen meerdere systemen van uitsluiting kan ervaren. Deze verschillende aspecten van identiteit en de verschillende systemen van uitsluiting kunnen dus samenkomen in een persoon. Zo kunnen Zwarte mensen op meerdere vlakken met uitsluiting te maken hebben. Een Zwarte moslima kan te maken krijgen met seksisme, racisme en moslimhaat. En een Zwarte transman kan naast racisme, ook met heteroseksisme geconfronteerd worden.

Kleurenblindheid
Kleurenblindheid is een perspectief van mensen die zeggen geen kleur te zien of niet naar kleur te kijken. Dit perspectief ontkent de identiteit van Zwarte mensen en mensen van kleur. Ook is het een ontkenning van systematische en structurele ervaringen van ongelijkheid.

Kolonialisme
Een geschiedenis en systeem waarin Europese staten andere gebieden en volkeren met geweld overheersen voor economisch gewin. Kolonialisme omvatte politieke, economische, culturele en mentale overheersing.

KICK OUT ZWARTE PIET (#KOZP)
KOZP is een landelijke actiegroep en maakt onderdeel uit van het Zwarte Piet is Racisme-Campagne. “KOZP eist zichtbare verandering van het racistische figuur Zwarte Piet. Zolang deze verandering op zich laat wachten, zullen wij de aandacht hiervoor blijven opeisen door middel van vreedzaam protest bij de landelijke Sinterklaasintocht.” KOZP werd in 2014 geïnitieerd door: Zwarte Piet Is Racisme-Campagne (een initiatief van Stichting Nederland Wordt Beter), Stop Blackface (een initiatief van New Urban Collective) en Zwarte Piet Niet.

LHBTQIA+
Staat voor de verschillende seksuele en genderidentiteiten. In dit document spreken wij van ‘Zwarte LHBTQIA+’ en van Zwarte mensen die zich als LHBTQIA+ identificeren. De afkortingen staan voor:

• Lesbisch: een vrouw die zich emotioneel/fysiek aangetrokken voelt tot vrouwen.
• Homoseksueel: een man die zich emotioneel/fysiek aangetrokken voelt tot mannen.
• Biseksueel: een man of vrouw die zich zowel emotioneel als fysiek aangetrokken voelt tot mannen als vrouwen.
• Transgender: parapluterm voor mensen die zich niet identificeren met het bij geboorte toegekende geslacht.
• Queer: mensen die hun seksuele voorkeur/identiteit liever niet in een hokje plaatsen. Iemand die queer is wil zich dus liever niet identificeren als hetero, lesbsich, biseksueel, etc.
• Intersekse conditie: een parapluterm voor aangeboren condities waarbij het geslacht verschilt van wat medici als norm beschouwen voor mannen- en vrouwenlichamen. Er zijn veel verschillende intersekse-condities.
• Aseksueel: Iemand die aseksueel is, voelt geen seksuele aantrekkingskracht naar andere personen.
• Panseksueel: mensen die zich aangetrokken voelen tot alle genderidentiteiten en biologische geslachten. Ze vallen dus niet op geslacht, maar op het karakter of de persoonlijkheid van de ander.
• Cisgender: bij wie het geboortegeslacht overeenkomt met de ervaren genderidentiteit

Macht
Macht is het vermogen van personen of groepen om andere personen, groepen of zaken de wil op te leggen, zelfs als dat tegen de wensen of belangen van de groep is. Macht is een belangrijke vorm in het systeem van racisme. Iedereen kan vooroordelen hebben maar over het algemeen hebben witte mensen vanuit de moderne geschiedenis de machtspositie om op basis van vooroordelen andere groepen structureel achter te stellen.

Micro-agressie
Micro-agressie omvat alle (subtiele) handelingen, uitspraken en gedragingen waarbij iemands identiteit (on)bewust minachtend, beledigend en/of aanvallend wordt bejegend. Ook het wegwuiven van klachten hierover is een vorm van micro-agressie.

1. Micro-aanval:
   bewuste (non-)verbale gedraging(en) die een persoon opzettelijk beledigen. Het betreft vaak zijdelingse opmerkingen, ‘grapjes’, interrupties, aannames. Voorbeeld is iemand zwarte piet noemen.
2. Micro-belediging:
   onbewuste (non-)verbale gedraging(en) met een verborgen
   boodschap, bijvoorbeeld iemand van kleur complimenteren met diens beheersing van het Nederlands of vragen waar diegene ‘echt vandaan komt’.
3. Micro-ontkrachting:
   (on)bewuste uitsluiting van (personen uit) niet-dominante groepen door de gedachten, gevoelens en ervaring teniet te doen. Voorbeelden hiervan zijn: ‘Kom eens uit die slachtofferrol’, ‘Je kan ook niks meer zeggen’ en ‘Ik zie geen kleur’.

Nekklem
De nekklem is een controletechniek die wetshandhavers kunnen gebruiken om personen onder controle te brengen. De dood van Mitch Henriquez heeft een maatschappelijk debat in gang gezet over het gebruik ervan. Het ministerie van Justitie & Veiligheid heeft besloten dat de nekklem wel mag worden ingezet als controletechniek maar niet als wurgtechniek. Volgens de stichting Controle Alt Delete brengt de nekklem een onnodig groot risico met zich mee en hoort het niet bij een politie die in verbinding staat met mensen.

Niet-Zwarte Mensen van kleur
Term afkomstig uit de Verenigde Staten, Nederlandse vertaling van Non-Black people of color. Deze wordt gebruikt om minderheidsgroepen aan te duiden die geen onderdeel uitmaken van de Zwart-Afrikaanse diaspora.

N*g*r
Een uit de koloniale periode afkomstige racistische en denigrerende term voor Zwarte mensen. Volgens het Woordenboek der Nederlandse Taal komt het woord ‘n*g*r’ in het Nederlands voor het eerst voor in 1644, als verwijzing naar de lading van een slavenschip.

Onderzoek
Bij het implementeren van het Zwart Manifest dienen alle onderzoeken uitgevoerd te worden door en/of mede-geleid en uitgevoerd door Zwarte deskundigen en deskundigen uit gemeenschappen van kleur.

Oriëntalisme
Een term geïntroduceerd door Edward Said, waarin de dominante ‘Westerse’ opvatting op het ‘Oosten’ wordt bestudeerd als het inferieure object (de ander) in tegenstelling tot de superieure subject uit het ‘Westen’.

Quotum/ Quota
Een quotum is een (door de overheid) opgelegd minimum aantal of –percentage voor ondervertegenwoordigde groepen in de politiek en/of het bedrijfsleven. Volgens voorstanders kan een quotum helpen om de instroom van bijvoorbeeld vrouwen en mensen met een migrantenachtergrond te bevorderen en glazen plafonds te doorbreken. De definitie die wij hanteren voor quota is dat in gelijke gevallen mensen die in de samenleving structureel achtergesteld worden, voorrang krijgen op mensen die in de samenleving wit privilege genieten, om de scheve verhoudingen in de samenleving te corrigeren.

Ras
Een achterhaalde ideologie dat de soort homo sapiens uit verschillende ‘rassen’ bestaat, waarin het ‘Europese of witte ras’ als superieur werd gezien. Ondanks het feit dat inmiddels wordt erkend dat het een sociaal construct (een idee) is en dat in de biologie geen ‘menselijke rassen’ bestaan, heeft het levensechte gevolgen omdat er wel naar wordt gehandeld.

Racisme
Het achterhaalde idee dat rassen er zijn en onderscheid gemaakt kan worden tussen inferieure en superieure ‘rassen’ en het systeem dat vanuit een geschiedenis van kolonialisme, slavernij en imperialisme is opgebouwd en structurele ongelijkheid in stand houd.

Risicoprofiel
Een risicoprofiel is een verzameling kenmerken waarmee wetshandhavers bepaalde vormen van criminaliteit voorspellen. De Koninklijke Marechaussee, de politie, de Belastingdienst en andere organisaties werken dagelijks met (geautomatiseerd) risicoprofielen. In een risicoprofiel wordt meestal het gedrag van een wetsovertreder beschreven, maar soms staan ook afkomst, nationaliteit en etniciteit in het profiel. Door gebruik te maken van deze etnisch geladen risicoprofielen worden mensen met een migratieachtergrond vaker gecontroleerd dan mensen zonder migratieachtergrond. Amnesty, Nederlands Juristen Comité voor de Mensenrechten en Controle Alt Delete vinden dat etniciteit geen onderdeel mag zijn van een (geautomatiseerd) risicoprofiel.

Rode lijst
Wij spreken niet meer van een zwarte lijst. De institutioneel en maatschappelijk geaccepteerde ‘zwarte lijst’ heeft een negatieve connotatie met betrekking tot Zwarte mensen. In het Zwart Manifest gebruiken wij ‘rode lijst’ om bijvoorbeeld organisaties in overtreding en koloniaal lesmateriaal en boeken te registreren.

Statuut voor het Koninkrijk der Nederlanden
Het Statuut voor het Koninkrijk der Nederlanden regelt de staatkundige relatie tussen Nederland, Aruba, Curaçao en Sint Maarten. In het Statuut staat dat de landen zelfstandig hun eigen aangelegenheden behartigen. Samen verzorgen ze de koninkrijksaangelegenheden. Daarnaast geeft het Statuut regels voor onderlinge samenwerking, bijstand, overleg en staatsinrichting van de landen. Het Statuut kwam in 1954 tot stand. Sindsdien hebben de landen van het Koninkrijk een gelijkwaardige positie. De landen behartigen zelfstandig hun eigen aangelegenheden. Het is alleen mogelijk het Statuut te wijzigen als alle landen van het Koninkrijk daarmee instemmen. De Nederlandse Grondwet en de Staatsregelingen van Aruba, Curaçao en Sint Maarten zijn ondergeschikt aan het Statuut.

Stereotypering
Een stereotype is een overdreven versimpeld en veralgemeend beeld op basis van etniciteit, ras, nationaliteit, geloof, geslacht, seksuele geaardheid, beroep, leeftijd of sociale klasse van een individu en/of een groep mensen dat vaak niet (volledig) overeenkomt met de werkelijkheid en erg hardnekkig is. Het wordt vaak gebruikt als rechtvaardiging van bepaalde acties. Stereotype beelden kunnen leiden tot discriminatie en komen vaak voort uit een geschiedenis van kolonialisme en racisme.

Sociale rechtvaardigheid
Alle mensen hebben recht op gelijke economische, politieke en sociale kansen. In onze samenleving wordt dit recht geschonden als gevolg van discriminatie op basis van persoonskenmerken, zoals inkomsten, sociale status, huidskleur, genderidentiteit, beperking, geloofsovertuiging of herkomst. Met sociale rechtvaardigheid bedoelen wij kansengelijkheid door het wegnemen van de oorzaken van structurele discriminatie in onze samenleving.

Solidariteit
De strijd tegen anti-zwart racisme en voor Zwarte emancipatie blijft onvoltooid, zolang andere gemeenschappen gebukt gaan onder geschiedvervalsing, discriminatie, uitsluiting, de gevolgen van kolonialisme en slavernij en andere vormen van onrechtvaardigheid. Wij zullen te allen tijden achter en naast alle individuen of groepen staan die net als wij voor hun vrijheid vechten, met onrecht te maken hebben en/of ermee te maken krijgen in de samenleving. Wij zullen ons gedragen als bondgenoten die ondersteunen en een platform aanbieden waarvoor wij nodig zijn. Van onze bondgenoten eisen wij te allen tijden inspanningen en bijdragen om anti-zwart racisme in hun gemeenschap te verbannen.

Tokenisme
Term afkomstig uit de Verenigde Staten (tokenism). Verwijst naar de gewoonte om slechts een symbolische of oppervlakkige inspanning te leveren om inclusief te zijn voor leden van minderheidsgroepen. Dit, vooral door mensen uit ondervertegenwoordigde groepen te werven om de schijn van ‘raciale’ of seksuele gelijkheid binnen een personeelsbestand te wekken.

Tot slaaf-gemaakt(e)
Geen mens wordt als slaaf geboren. Onze Zwarte voorouders die slachtoffers waren van de misdaden van de trans-Atlantische slavernij hadden een geschiedenis, cultuur, spiritualiteit, verbeelding, kenden democratieën en waren meer dan slaven. Wij gebruiken tot slaaf gemaakte om hun onvrijwillige mensonterende omstandigheden tijdens de slavernij onder de aandacht te brengen, zonder hun waardigheid en menszijn uit het oog te verliezen.

Transculturele therapie
Problemen staan niet op zichzelf en worden geboren in een bepaalde context of leefomgeving: gezin, familie, werk, school, buurt. Problemen kunnen niet opgelost worden zonder naar de context van het probleem te kijken: (1) Alle behandelaren zijn transcultureel opgeleid en werkzaam vanuit verschillende disciplines. (2) Er is aandacht voor de factoren in het leven en de context die een rol kunnen spelen in het ontstaan en in stand houden van de klachten. (3) De behandelaar houdt rekening met het hele wezen van de cliënt en de culturele ervaring van de cliënt in de wereld, zowel in het verleden als in het heden.

Uitsluiting
Het niet opnemen van een bepaalde groep of individu op basis van diens kenmerken. Op basis van stereotype beelden onderscheiden mensen de groep waar zij toe behoren, de “wij-groep”, ten opzichte van mensen die er niet bij horen, de “zij-groep”. Op basis van deze sociaal geconstrueerde (zelfbedachte) grenzen prefereren mensen vaak interactie met de eigen groep en sluiten ze “anderen” uit.

Vooroordelen
Een vooroordeel is een mening, verwachting en/of oordeel niet op feiten is gebaseerd over iemand of een groep mensen. Vaak zijn vooroordelen het resultaat van (negatieve) stereotyperingen (veralgemeniseringen).

Wetenschappelijk racisme
Een vorm van racisme waarbij de wetenschap de dehumanisatie van mensen van kleur en Zwarte inferioriteit ‘rationaliseert’.

Wit i.p.v. blank
Wij gebruiken ‘wit’ in plaats van ‘blank’. Een onmisbaar aspect van het dekolonisatieproces is de dekolonisatie van taal. De term ‘blank’ wordt door velen gezien als een neutraal woord, maar de oorsprong ligt in onze koloniale geschiedenis. ‘Blank’ moest de witte superioriteit benadrukken en betekent rein en schoon. Dit was hoe de kolonisten zichzelf noemden, terwijl ze misdaden tegen de menselijkheid pleegden.

Wit privilege
De onverdiende en onzichtbare grote en kleine voordelen die witte mensen genieten op basis van hun huidskleur in een samenleving (en in de wereld) waarin witheid als de norm wordt gezien. Over het algemeen zijn witte mensen zich niet bewust van deze voordelen die witheid met zich meebrengt.

Witte fragiliteit
Het fenomeen waarbij witte mensen boos of anderszins emotioneel reageren wanneer ze met racisme en hun privileges worden geconfronteerd. Witte fragiliteit uit zich ook vaak in de vorm van ontkenning, een defensieve houding of een poging om het gesprek een andere kant op te leiden.

Witte norm
Witte normativiteit betekent dat witheid de lens is waardoor de wereld wordt bekeken. Witheid wordt ten koste van gemarginaliseerde groepen gezien als de norm. Door witte normativiteit wordt veel onrecht in de samenleving, met name met betrekking tot niet-witte mensen, niet erkend.

Witte onschuld
Het dominante zelfbeeld van Nederlanders waarin ze zichzelf als een klein doch rechtvaardig, ethisch, kleurenblind, vrij van racisme, dus een baken van licht voor andere volkeren en naties zien. In het “cultureel archief”, de opslagplaats van geschiedenis, dat in de hoofden en harten van mensen, instituten en populaire cultuur verankerd is, ligt de erfenis van het koloniale verleden nog opgeslagen.

Wurgcontract
In het Zwart Manifest gebruiken wij de term ‘wurgcontract’ om de ongelijke machtsverhoudingen tussen Nederland en Caribisch Nederland en de repressieve houding vanuit de Nederlandse overheid naar Caribisch Nederland te duiden.

Xenofobie
De irrationele angst voor buitenlanders en vreemdelingen. Deze vorm van angst komt voort uit racisme en andere vormen van discriminatie, en kan leiden tot haat, geweld en zelfs genocide.

Zwarte gemeenschap
In essentie bestaat er niet maar een enkele Zwarte gemeenschap in Nederland. Je hebt de Surinaamse gemeenschap, de Ghanese gemeenschap, de Caribische gemeenschap, de Nigeriaanse gemeenschap etc. ieder met de eigen talen, culturen en geschiedenissen. Wij zouden deze verrijking onrecht en geweld aandoen, als wij dit reduceren tot een enkele gemeenschap. Echter, voor de leesbaarheid van het Zwart Manifest spreken wij van de Zwarte gemeenschap, wanneer wij het hebben over alle Zwarte gemeenschappen.

ZWART HOOFDLETTER
Zwartheid is een transnationale politieke en culturele identiteit die door (vooral) mensen in de Afrikaanse diaspora gedeeld wordt. In dit manifest wordt de term Zwart met een hoofdletter geschreven om aan deze gedeelde culturele en politieke identiteit te refereren en het onderscheid te maken tussen het gebruik van de term als kleur of bijvoeglijk naamwoord.

Zwarte mensen – Zwarte Nederlanders
Personen van (deels) Afrikaanse herkomst die zichzelf als Zwart identificeren of als Zwart worden geïdentificeerd.

Zwarte Piet
Zwarte piet is een figuur in de sinterklaastraditie gebaseerd op de stereotyperende weergave van Zwarte mensen in de 19de eeuw. Zijn verschijning refereert direct aan de Nederlandse geschiedenis van kolonialisme en slavernij en blackface-toneel. De sinterklaastraditie bestaat in Nederland tenminste sinds de 15e eeuw. Rond 1850, tijdens de Nederlandse slavernij, werd zwarte piet door de Amsterdamse onderwijzer en schrijver Jan Schenkman toegevoegd aan de traditie.

Zwart Verzet
Met Zwart Verzet bedoelen wij alle inspanningen en acties, klein of groot, door Zwarte mensen tegen anti-zwart racisme en alle onrechtvaardigheden tegen Zwarte mensen wereldwijd, in het verleden, heden en in de toekomst.